حسادت در کودکان از دیدگاه روانشناسی
از نظر روانشناسان، حسادت ترکیبی از احساسات خشم، ترس، ناامنی و نیاز به توجه است. وقتی کودک می‌بیند شخص دیگری چیزی دارد که او ندارد (توجه، اسباب‌بازی، توانایی، موفقیت و…)، مغز او این وضعیت را تهدید تلقی می‌کند.
بنابراین حسادت در واقع تلاشی ناخودآگاه برای حفظ ارتباط عاطفی و جایگاه خود نزد والدین یا دیگران است.
مهم‌ترین دلایل حسادت کودکان:
-
تولد خواهر یا برادر جدید و از دست دادن تمرکز والدین.
-
مقایسه شدن با دیگران در خانه یا مدرسه.
-
کمبود توجه عاطفی از سوی پدر و مادر.
-
الگوهای رفتاری در خانواده؛ مثلاً اگر یکی از والدین خودش حسود باشد.
-
مرحله‌ی رشدی کودک (معمولاً بین ۲ تا ۷ سالگی بیشتر دیده می‌شود).
نشانه‌های حسادت در کودکان
تشخیص حسادت همیشه ساده نیست، چون کودکان نمی‌توانند آن را مستقیم بیان کنند. با این حال، برخی رفتارها می‌توانند هشداردهنده باشند:
-
پرخاشگری یا دعوا با خواهر/برادر
-
رفتارهای کودکانه‌ی نمایشی (مثلاً لوس شدن یا گریه بی‌دلیل)
-
دروغ گفتن یا تخریب وسایل دیگران
-
نمره‌های پایین‌تر یا افت تمرکز در مدرسه
-
کناره‌گیری و غمگینی
نکته مهم: هر رفتار حسودانه‌ای بد نیست؛ بلکه فرصتی است تا والدین به نیاز واقعی کودک توجه کنند.
چگونه با حسادت کودکان برخورد کنیم؟
۱. احساساتش را نادیده نگیرید
به جای گفتن «حسودی بده»، به او کمک کنید احساسش را بشناسد.
مثلاً بگویید: «می‌فهمم ناراحتی چون فکر می‌کنی من بیشتر با خواهرت بازی می‌کنم.»
۲. محبت خود را عادلانه ولی نه مساوی نشان دهید
کودکان نیاز دارند بدانند هر کدام به شیوه خودشان دوست‌داشتنی‌اند. تکرار این جمله ساده می‌تواند معجزه کند:
«من تو رو به خاطر خودت دوست دارم، نه به خاطر کاری که می‌کنی.»
۳. او را درگیر همکاری کنید
به جای رقابت، فضا را برای همکاری و همدلی بسازید. مثلاً از کودک بخواهید در نگهداری از نوزاد کمک کند تا احساس مفید بودن داشته باشد.
۴. مقایسه نکنید
جملاتی مثل «ببین خواهرت چقدر تمیزه» یا «برادرت نمره‌ی بهتری گرفته» فقط حسادت را تشدید می‌کند.
۵. الگوی رفتاری باشید
کودک از رفتار والدین تقلید می‌کند. اگر شما در جمع با دیگران حسادت یا مقایسه نشان دهید، او هم یاد می‌گیرد.
راهکارهای روانشناسان برای کاهش حسادت
-
وقت اختصاصی برای هر فرزند تعیین کنید.
-
بازی‌های گروهی با تأکید بر همکاری انجام دهید.
-
تحسین واقعی به او بدهید، نه صرفاً برای جلب رضایت.
-
یاد دادن مهارت همدلی از طریق قصه‌ها و بازی‌های نقش‌آفرینی.
-
در صورت شدت زیاد حسادت یا بروز مشکلات رفتاری، مشاوره با روان‌شناس کودک توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری
حسادت در کودکان یک هشدار است، نه یک عیب. این احساس به ما می‌گوید کودک نیاز به اطمینان، عشق و درک شدن دارد. والدین آگاه می‌توانند با مهربانی، گفت‌وگو و آموزش هیجانی، این احساس طبیعی را به فرصتی برای رشد تبدیل کنند.
باشگاه اومند در زمینه روانشناسی کودکان چه کمکی می تواند بکند؟
اومند، معتبرترین مرجع آموزش برای کودکان، نوجوانان و جوانان است که با ارائه دوره‌های تخصصی روانشناسی کودکان و نوجوانان به والدین و روانشناسان کمک می کند تا با انواع مشکلات رفتاری کودکان آشنا شده و با راهکارهای علمی آن ها را درمان کنید.
برای مشاهده دوره های روانشناسی باشگاه اومند کلیک کنید
